صیغه (ازدواج موقت) در اسلام و قوانین ایران
صیغه (ازدواج موقت) یکی از نهادهای فقه شیعه و قانون مدنی ایران است که با تعیین مهریه و مدت مشخص میان زن و مرد خوانده می‌شود. در این صفحه، تعریف، شرایط صحت، تفاوت با ازدواج دائم و نکات قانونی مرتبط با نکاح منقطع (متعه) را مرور می‌کنیم.
صیغه چیست و چه تفاوتی با ازدواج دائم دارد؟
در نکاح موقت، طرفین مدت و مهر را از پیش تعیین می‌کنند و پس از پایان مدت، رابطه زوجیت بدون نیاز به طلاق پایان می‌یابد. در ازدواج دائم، رابطه بدون زمان معین ادامه دارد و حقوق و تکالیف گسترده‌تری مانند نفقه و ارث در اغلب موارد برقرار است. هر دو عقد باید با رضایت کامل و اهلیت طرفین انجام شوند.
شرایط صحت نکاح موقت
- تعیین مدت مشخص عقد؛ بدون مدت، عقد باطل است.
- تعیین مهریه معلوم پیش از خواندن صیغه.
- رضایت کامل زن و مرد و اهلیت قانونی (بلوغ و عقل).
- در صورت باکره بودن دختر: اجازه پدر یا جد پدری، یا حکم دادگاه.
- نبودن موانع شرعی و قانونی (عده، زوجیت هم‌زمان برای زن و…).
مهریه در صیغه موقت
مهریه رکن اصلی نکاح منقطع است. اگر طرفین مهر را پیش از اجرای صیغه تعیین نکنند، عقد از نظر قانون مدنی باطل می‌شود. بهتر است زوج مهریه را قبل از خواندن صیغه بپردازد تا اختلافات احتمالی بعدی کاهش یابد. حتی در صورت عدم نزدیکی یا فوت زوجه در مدت عقد، مهر به قوت خود باقی می‌ماند.
الزامات ثبت و نکات قانونی
بر اساس قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱، ثبت صیغه موقت در سه حالت الزامی است: توافق طرفین، شرط ضمن عقد و بارداری زوجه. در این موارد، خودداری از ثبت می‌تواند با مجازات مواجه شود. برای شناخت کلی‌تر موضوع نیز می‌توانید مدخل ازدواج موقت در ویکی‌پدیا را ببینید.
مزایا و چالش‌ها
حامیان، صیغه را چارچوبی شرعی برای تنظیم روابط و کاهش روابط بی‌قاعده می‌دانند. منتقدان، آن را مستعد سوءبرداشت‌ها و آسیب‌های اجتماعی می‌دانند؛ بنابراین آگاهی از حقوق و تکالیف طرفین، ثبت در موارد الزامی و تعیین شفاف مهریه، از بروز اختلافات جلوگیری می‌کند.
موارد رایج پرسش کاربران
- کجا باید برای صیغه موقت رفت؟ به دفترخانه‌های ازدواج مجاز یا روحانی/عاقد دارای صلاحیت مراجعه کنید. در موارد الزامی، ثبت رسمی را جدی بگیرید.
- وظایف مرد در صیغه موقت چیست؟ تعیین و پرداخت مهر، احترام به مفاد عقد، رعایت حقوق زوجه و اتمام یا بذل مدت مطابق توافق.
- شرایط برای مرد متأهل: رعایت قوانین جاری و تبعات خانوادگی؛ توصیه می‌شود پیش از اقدام، ابعاد حقوقی و اخلاقی بررسی شود.