راهنمای کامل صیغه عقد موقت
صیغه عقد موقت در فقه امامیه و قانون مدنی ایران جایگاه روشنی دارد. این نکاح با تعیین مدت و مهریه صحیح می‌شود. اگر پیش از اجرا جزئیات را شفاف کنید، اختلاف‌ها به‌طور چشمگیری کم می‌شود. در این راهنما، شروط صحت، روش‌های اجرای صیغه و نکات کاربردی را می‌خوانید.
شروط اساسی صحت عقد موقت
برای صحت عقد موقت، سه شرط اصلی ضروری است:
آموزش روش‌های خواندن صیغه
صیغه را می‌توان توسط عاقد، خود زوجین یا با وکالت اجرا کرد. چهار روش رایج:
نکته مهم: تبدیل به عقد دائم
توافق‌های تکمیلی برای شفافیت مالی و حقوقی
- امانت مهریه: برای سنجش تمکن و جدیت مرد، مهریه پیش از دیدار به‌صورت امانت نزد مؤسسه قرار می‌گیرد.
- عده در عقد یک‌ماهه: در قراردادهای یک‌ماهه، عُرفاً عده سه‌ماهه لحاظ می‌شود و هزینه آن محاسبه و اطلاع داده می‌شود.
- حق امنیت ۲۴ساعته: برای جلوگیری از تنش، مبلغی به‌عنوان «حق امنیت» تا ۲۴ ساعت بعد از دیدار اول نزد مؤسسه امانت می‌ماند.
- شروط ضمن عقد: برخی بانوان برای اطمینان بیشتر، شرط نفقه یا اجرت‌المثل را در عقدنامه قید می‌کنند.
- حق مسکن و اقامت: در نبود منزل شخصی، هزینه اقامت بر عهده مرد است و خانم می‌تواند اجاره‌بهای منزل خود را مطالبه کند.
- جریمه کنسلی: اگر مرد پس از توافق نهایی کنسل کند، نصف تمام هزینه‌های پرداختی به عنوان جریمه بر عهده اوست.
- هزینه اجرا و ثبت: هزینه خواندن صیغه و ثبت رسمی یا غیررسمی آن معمولاً بر عهده مرد است.
- هزینه‌های عدم بارداری: مبلغی برای اطمینان از عدم حاملگی تا سه ماه پس از پایان عقد نزد مؤسسه امانت می‌ماند.
مطالب مرتبط و دسترسی سریع
منابع قانونی و پیوندهای مفید
توضیحات تکمیلی: نکاتی برای یک قرارداد شفاف و بی‌دردسر
عقد موقت، مانند هر قرارداد دیگری، نیازمند شفافیت کامل در مورد تعهدات مالی و حقوقی طرفین است. مشخص کردن این جزئیات پیش از اجرای صیغه، از بروز هرگونه سوءتفاهم یا اختلاف در آینده جلوگیری می‌کند. در ادامه، به مهم‌ترین نکاتی که توصیه می‌شود در توافقات خود لحاظ کنید، اشاره می‌کنیم:
۱. نحوه پرداخت مهریه و امانت‌گذاری
مهریه حق شرعی و قانونی زوجه است. برای ایجاد اطمینان متقابل، بسیاری از افراد توافق می‌کنند که مهریه پیش از اجرای صیغه یا اولین دیدار، به عنوان امانت نزد یک شخص ثالث معتمد یا مؤسسه قرار گیرد. این کار هم تمکن مالی مرد را اثبات می‌کند و هم تضمینی برای پرداخت حق زن پس از اجرای صحیح عقد است.
۲. نفقه و هزینه‌های جاری
برخلاف ازدواج دائم، در عقد موقت مرد به صورت پیش‌فرض تعهدی به پرداخت نفقه (هزینه‌های زندگی مانند خوراک، پوشاک و…) ندارد. اما طرفین می‌توانند این موضوع را به عنوان یک شرط ضمن عقد در قرارداد خود ذکر کنند. در این صورت، پرداخت نفقه بر مرد واجب می‌شود.
۳. حق مسکن و هزینه اقامت
مسئولیت تأمین محل اقامت و هزینه‌های مربوط به آن (مانند هتل یا اجاره منزل) معمولاً بر عهده مرد است، مگر آنکه طور دیگری توافق شود. توصیه می‌شود این موضوع، به خصوص در سفرهای مشترک یا اقامت‌های چند روزه، از قبل کاملاً شفاف‌سازی شود.
۴. بذل مدت و حقوق زوجه
مرد این اختیار را دارد که هر زمان بخواهد، باقی‌مانده زمان عقد را به زن ببخشد (بذل مدت) و به رابطه پایان دهد. در این حالت، تمام مهریه‌ای که توافق شده بود باید به طور کامل به زن پرداخت شود (در صورتی که نزدیکی صورت گرفته باشد). نمی‌توان پرداخت مهریه را مشروط به عدم بذل مدت کرد.
۵. فرزندآوری و ارث
فرزند حاصل از ازدواج موقت، مشروع بوده و تمام حقوق قانونی، از جمله گرفتن شناسنامه و ارث بردن از پدر و مادر را داراست. با این حال، خود زوجین (زن و شوهر) در عقد موقت از یکدیگر ارث نمی‌برند، مگر اینکه این موضوع به عنوان شرط ضمن عقد ذکر شده باشد.
۶. ثبت رسمی عقد موقت
گرچه ثبت ازدواج موقت در حالت عادی الزامی نیست، اما طبق قانون در سه مورد ثبت آن اجباری است:
- باردار شدن زوجه
- توافق طرفین (شرط ضمن عقد)
- شرط ضمن عقد از سوی دادگاه
ثبت رسمی به حفظ حقوق طرفین، به خصوص در صورت تولد فرزند، کمک شایانی می‌کند.